مشاوره خانواده و ازدواج
مشاوره خانواده و ازدواج در کلینیک تحصیلی و روان شناسی تلاش
مشاوره خانواده یا «خانواده درمانی» روشی درمانی و مفید برای بهبود روابط و افزایش سلامت اعضای خانواده‌هاست. در این شاخه از مشاوره، درباره تغییراتی صحبت می‌شود که به بهبود روابط و تعامل بین افراد یک خانواده می‌انجامد.
این طبیعی و قابل درک است که افراد یک خانواده یا یک رابطه، به‌دلیل تفاوت‌هایی که دارند، گه‌گاه به مشکلاتی بر بخورند، یا اینکه از وجود مشکلی در معشوقه‌شان ناراحت باشند. تمرکز مشاوره خانواده بر این است که اعضای خانواده یا یک رابطه را تهییج کند که برای همدردی یا کمک به هم، روی برطرف کردن مشکلات و ناسازگاری‌ها کار کنند.
در مشاوره خانواده، به اعضای خانواده کمک می‌شود تا نیازهای یکدیگر را فهمیده و درک کنند، پایه‌های خانواده‌شان را محکم کنند، و در آخر در زندگی و روابطشان تغییرات مفیدی اعمال کنند.
مشکلات مرتبط با مشاوره خانواده
مشکلاتی که در خلال هر یک مراحل به وجود می آیند، در حوزه تخصص مشاوره خانواده یا خانواده درمانگران قرار می گیرند. در اینجا یکی از اشکال مرسوم آن را بیان می کنیم.
- مرحله ی پیش از ازدواج: مسائل آشنایی و تصمیم گیری برای ازدواج
- مرحله بعد از ازدواج: مسائل انطباق و سازگارگاری زناشویی زوجین، پذیرش نقش و مسولیت ها و بازآرایی روابط با اطرافیان
- مرحله فرزند دار شدن: پذیرش نقش و مسئولیت های والدینی و در عین حال دور نشدن از نقش و مسئولیت های همسری، یکپارچه کردن شیوه ی تربیتی و اتحاد زوج به عنوان والدین، بازآرایی روابط خانوادگی به طوری که نقش پدربزرگ/مادربزرگی را بپذیرند، سازگاری کودک با محیط و اطرافیان و در نهایت تأمین نیازهای اساسی کودک با شیوه های صحیح فرزندپروری
- مرحله خانواده دارای نوجوان: دوره ی نوجوانی، دوره حساس شدن به واکنش های اطرافیان، گرفتن تصمیمات خطیر و شروع استقلال است که باعث می شود خانواده در شرایط بحرانی تری نسبت به سایر مراحل قرار گیرد. مسائل تحصیلی، بلوغ و روابط با والدین از مشکلات رایج این مرحله می باشد. در این میان تنظیم روابط والدین با نوجوان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
- مرحله راهی کردن فرزندان یا آشیانه خالی: مرحله ترک خانه توسط فرزندان برای تحصیل یا ازدواج، پذیرش عروس و دامادها، کوشش برای حل مسائل مربوط به دوران میان سالی
- مرحله زندگی در دوران سالمندی: کاهش قوای جسمانی، مواجهه با بیماری و مرگ همسر
مشاوره خانواده چه کمکی می‌کند؟
مشاوره خانواده بر اساس این ایده خلق شده است که روابط خانوادگی بخش کلیدی سلامت عاطفی هر یک از اعضای خانواده را تشکیل می‌دهد. این درمان به افرادی که برای یکدیگر اهمیت دارند، کمک می‌کند تا برای رویارویی با مشکلات، سوء تفاهم‌ها و تمام مسائلی که بر روابطشان تاثیر گذاشته است راه حلی بیابند.
مشکلات متداولی که یک مشاور خانواده روی آنها کار می‌کند اتفاقات استرس زایی همچون این موارد است: طلاق و جدایی، بیماری یا مرگ عزیزان، و مراحل گذار خانواده که می‌تواند ناگوار و آزار دهنده باشد. همچنین از مشاوره خانواده رسیدگی به مشکلات مربوط به کار یا مدرسه، مشکلات مربوط به روابط جنسی، ناسازگاری‌های بین بچه‌ها و والدینشان و… را هم می‌توان توقع داشت.
مشاوره خانواده می‌تواند به خانواده‌ها کمک کند تا:
- بهتر خانواده خود و طبیعت آنرا بشناسند
- نقاط ضعف و قوت خانواده خود را بیابند
- برای حل مشکلات هدف بگذارند و استراتژی تعیین کنند
- مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود ببخشند
- خانواده‌شان را قوی‌تر و مستحکم‌تر سازند
در طول جلسه مشاوره خانواده چه اتفاقی می‌افتد؟
مشاورین در جلسات مشاوره‌شان معمولا روشی را اتخاذ می‌کنند که جانب هیچ‌یک از اعضای خانواده را نگرفته یا هیچکس سرزنش نکنند. در عوض اعضای خانواده را تهییج می‌کند تا دیدگاه خود و آنچه از یکدیگر می‌دانند را بازگو کرده و در مورد مشکلاتی که روی روابطشان سایه انداخته است صحبت کنند. مشاوره خانواده، با این رویکرد و با مهیا کردن فرصت برای تمام اعضای حاضر در جلسه برای شرکت در بحث، به اعضای خانواده کمک می‌کند تا راهشان برای مستحکم کردن روابط خانوادگی خود را بیابند.
تعداد اعضای خانواده حاضر در هر جلسه هم با توجه به هدف درمان ممکن است متفاوت باشد. گاهی اوقات ممکن است درمانگر تشخیص دهد برای تکمیل جلسات خانوادگی، به برگزاری جلسات انفرادی هم نیاز است. این انعطاف مخصوصا برای اشخاصی که تمایل دارند پیش از برگزاری جلسه گروهی بصورت شخصی با مشاور خود گفتگو کنند هم بسیار کاربردی است. یا به عنوان نمونه، در جلسات مشاوره‌ای که با حضور کودکان برگزار می‌شود، درمانگر ممکن است نیاز داشته باشد تا در یک جلسه با والدین کودک بصورت جدا صحبت کند.
از سوی دیگر، در حالی که برخی از مشاوران بصورت انفرادی کار می‌کنند، برخی هم تمایل دارند تا دو نفری یا اینکه بصورت تیمی مشاوره دهند. گاهی اوقات همکار مشاور، صرفا نظاره‌گر جلسه مشاوره است تا رفتار و تعاملات متقابل مشاور و اعضای حاضر در جلسه را بررسی کند. آنگاه می‌تواند بازتاب جلسه را با درمانگر به اشتراک گذاشته، و راه‌های ممکن برای برطرف کردن مشکلات را بررسی کنند. خیلی از خانواده‌ها این رویکرد را برای رفع مشکلات پیچیده کاملا کابردی دانسته‌اند.
چند جلسه مشاوره خانواده لازم است؟
مشاوره خانواده روشی است که روی راه حل تمرکز دارد و کوتاه مدت است. تقریبا بین ۶ تا ۲۰ جلسه لازم است تا خانواده‌ها بتوانند نقاط قوت خود را یافته و راهی برای پیشروی و ادامه زندگی‌شان بیابند. البته برای خانواده‌هایی که مشکلات پیچیده‌تری دارند ممکن است تعداد جلسات بیشتری لازم باشد.
هر جلسه ممکن است حدود ۵۰ تا ۹۰ دقیقه طول بکشد، و فاصله بین هر جلسه هم با توجه به عوامل مختلفی مانند نوع مشکل، مرحله درمان، و نیاز اعضای خانواده، می‌تواند چند هفته در میان تعیین شود. در نهایت اینکه تمام عناصر یک جلسه مشاوره خانواده از جمله روش درمان، طول جلسات، تعداد جلسات و… نتیجه همکاری و توافق دو جانبه اعضای خانواده و مشاور است. پس جای هیچ نگرانی نداشته باشید، چرا که مشاور شما می‌تواند خود و برنامه خود را طبق خواست شما تغییر دهد.